ΣΚΕΨΕΙΣ ΓΙΑ ΣΟΝΑΤΑ
Λέγομαι Νίκος Απέργης, ζω στη Σύρο και θα ήθελα να πω δυο λόγια ως φίλος και θαυμαστής του συγγραφικού ταλέντου του Στρατή. Κατά την ταπεινή μου λοιπόν άποψη, το βιβλίο αυτό είναι ένας ύμνος στον έρωτα και στην τέχνη, στις αλήθειες και τον ψυχισμό που κρύβει η ανθρώπινη φύση χωρίς στολίδια και περιτύλιγμα, στις μύχιες ανθρώπινες σκέψεις που ξυπνούν, αναδύονται και λάμπουν στο φως, στη γέφυρα που μπορεί να μετατρέψει τη φαντασία σε πραγματικότητα, στο γιν και το γιανγκ της ύπαρξής μας. Το μυθιστόρημα έχει πλοκή, συνεχείς ανατροπές, γεννά ερωτηματικά, βάζει τον αναγνώστη να συμμετέχει είτε ως πρωταγωνιστής είτε ως αόρατος παρατηρητής που εναγώνια ψάχνει και διερωτάται για τη συνέχεια.
Θα μου επιτρέψετε να εστιάσω σε κάποια σημεία με την ιδιότητα του ερασιτέχνη μουσικού. Υπάρχει λοιπόν ένα κεφάλαιο περί αντίστιξης, όπου παραλληλίζονται οι μουσικοί όροι με τα ευρήματα του διαδικτύου σχετικά με τις σκέψεις και τις κριτικές γύρω από την πρωταγωνίστρια. Το κεφάλαιο αυτό μοιάζει με παρτιτούρα τετράφωνης χορωδίας, όπου τις 4 φωνές απαρτίζουν οι πελάτες, οι θαυμαστές, οι δημοσιογράφοι και η ίδια η πρωταγωνίστρια που εκφράζει την όποια αυτοεκτίμηση ή άποψη έχει για τον εαυτό της. Σκέψεις από διαφορετική οπτική γωνία, όπως συμβαίνει και στη ζωή, όπου οι διαφορετικότητες πλέκονται μεταξύ τους συνθέτοντας ως αποτέλεσμα την πληρότητα και την αρμονία, σαν ένα ολοκληρωμένο μουσικό άκουσμα. Παραλληλισμός καθημερινών πραγματικών γεγονότων με τους κανόνες της τέχνης που νομίζω ότι μόνο ένα μυαλό με τις γνώσεις, τον πλούτο και την ευρηματικότητα του Στρατή, θα μπορούσε να σκεφτεί.
Στο βιβλίο αυτό όμως δεν έχουμε μόνο αντίστιξη, δηλαδή οριζόντια παράθεση στο κείμενο παράλληλων ιστοριών, όπως γίνεται στο πεντάγραμμο με διαφορετικές μελωδίες. Στην ιστορία μας, αλληγορικά πάντα μιλώντας, έχουμε και πολλές συγχορδίες, δηλαδή κάθετο και ταυτόχρονο ταίριασμα από νότες. Μα, τι μας λες τώρα, μπορείτε να σκεφτείτε; Πού βλέπεις τις συγχορδίες; Στις συγχορδίες οι νότες πλέκουν και δημιουργούν αρμονία, ακούγονται δηλαδή ταιριαστά μεταξύ τους και φτιάχνουν συγκεκριμένο άκουσμα, ευχάριστο (maggiore) ή λυπητερό (minore). Εδώ έχουμε συνάντηση διαφορετικών χαρακτήρων, με συστατικά φαινομενικά ξένα μεταξύ τους. Διανοούμενος με πόρνη, κινητικά προβλήματα με το τέλειο σώμα μιας καλλονής, πνευματικότητα με σωματική τέρψη. Και ποιος είπε ότι συγχορδίες είναι μόνο οι 1-3-5 βαθμίδες μιας μουσικής κλίμακας; Μπορεί να είναι η 7-9-11-13 όπως στις τζαζ κλίμακες. Εκεί που το πρώτο άκουσμα ξενίζει, αλλά μετά τέρπει, γίνεται ευχάριστο, γιατί συνδέει μαγικά τα φαινομενικά ετερόκλητα, νότες ή χαρακτηριστικά ανθρώπων από άλλους κόσμους που όταν συναντηθούν φτιάχνουν ένα εκρηκτικό μίγμα, ικανό να ανεβάσει την ψυχή και το σώμα πέρα από το συμβατικό κόσμο, σε άλλες διαστάσεις, στη σφαίρα της ηδονής και φαντασίας.
Ας πάμε όμως και στους ελληνικούς τρόπους της μουσικής (Greek Modes) που είναι η αφετηρία της σύγχρονης τζαζ. Εκεί, οι ίδιες νότες δίνουν διαφορετικό αποτέλεσμα ανάλογα ποια νότα θα είναι η τονική της κλίμακας, δηλ με ποιο τρόπο θα αποφασίσει κανείς να ανέβει μουσικά τα ίδια σκαλοπάτια. Τα συναισθήματα που προκαλούν οι ήχοι ποικίλουν από ευχάριστα και ελπιδοφόρα μέχρι σκοτεινά, λυπητερά και μελαγχολικά. Η λύπη και η χαρά εναλλάσσονται στο άκουσμα, ενώ πολλές φορές στη διαμόρφωση του συναισθήματος παίζει ρόλο και η υποκειμενική διάθεση του ακροατή. Στο βιβλίο του Στρατή συναντά κανείς διαδοχικά ή και ταυτόχρονα τον έρωτα, τη λαγνεία της σωματικής συνεύρεσης, τον πόθο, τη φαντασία, τη διαστροφή, την τέχνη, το υποσυνείδητο, την πνευματικότητα, την ελπίδα, την προσμονή, την πτώση, την παρακμή, τη νοσταλγία, την πίκρα, την απογοήτευση. Μια παλέτα συναισθημάτων που εναλλάσσονται ή ενυπάρχουν ταυτόχρονα και ανάλογα με την οπτική ματιά ή την αφετηρία της σκέψης διαμορφώνουν τη διάθεση και την τελική εικόνα στον αναγνώστη, όπως οι μουσικές κλίμακες.
Γι’ αυτό μπορεί η πρωταγωνίστρια του βιβλίου να είναι πιανίστα του κλασσικού ρεπερτορίου, μπορεί τα γεγονότα και οι σκηνές που εκτυλίσσονται να είναι απρόβλεπτες, αναπάντεχες ή ακραίες, όπως χαρακτηρίζουμε σήμερα τις «ροκ σκηνές», όμως στα μάτια τα δικά μου αυτό είναι ένα «τζαζ βιβλίο». Συνεχίζοντας την αλληγορία μεταξύ πραγματικότητας και μουσικής, εδώ έχουμε «τζαζ καταστάσεις» με αυτοσχεδιαστικό ρεπερτόριο, πλούσια ακόρντα μέσα από τη ζωή και τον ανθρώπινο ψυχισμό, πλουραλισμό εικόνων και συναισθημάτων, καινοτομία τέχνης και ζωής μακριά από καθιερωμένους ηθικούς ή μουσικούς κανόνες, εκεί όπου δεν υφίσταται η έννοια του φάλτσου ή του λάθους. Ο διανοούμενος είναι και ηδονιστής, η καλλιτέχνης είναι και πόρνη, την ερωτική απόλαυση διαδέχεται το δράμα και αντίστροφα.
Κλείνω χαρακτηρίζοντας το βιβλίο ως αριστούργημα και με πολλές ευχές στο Στρατή να συνεχίζει να δημιουργεί και να μας εκπλήσσει.